Arcanum betovert Paradox met noordelijke kamerjazz vol kleur en mystiek

Noords mysterie in Tilburg.
In Paradox, het intieme jazzbolwerk van Tilburg, streek Arcanum neer: een kwartet van Scandinavische topmusici, allen verbonden aan het ECM-label. Hun debuutalbum Arcanum — al in 2023 opgenomen, maar pas in mei 2025 verschenen — had een lange aanlooptijd, maar dat weerhield de groep er niet van om een uiterst samenhangende en doorvoelde performance neer te zetten. Dat wij deze tour mochten meemaken, voelde extra bijzonder: afgelopen zomer zagen we hen al ‘bij toeval’ tijdens hun allereerste albumpresentatie in de grote concertzaal van het Munch Museum in Oslo, waar klank en schilderkunst elkaar vonden.

Arcanum

VIER STEMMEN, ÉÉN ADEM
Multi-instrumentalist en zanger Arve Henriksen (1968), saxofonist Trygve Seim (1971), contrabassist Anders Jormin (1957) en drummer/percussionist Markku Ounaskari (1967) reizen momenteel Europa door. Na München en Lugano stond Nederland op het programma, met stops in Tilburg, Amsterdam en Rotterdam. In Paradox, nagenoeg uitverkocht, opent Seim op tenorsaxofoon en zet meteen de toon: een wereld vol ruimte, subtiliteit en zorgvuldig gedoseerde poëzie. De zestien stukken van Arcanum, vooral geschreven door Seim en Jormin, bieden brede kaders waarbinnen improvisatie organisch meandert.

Markku Ounaskari

MUZIKALE SCHILDERIJEN IN KAMERJAZZ
Al snel ontvouwt zich op het podium een reeks lyrische melodieën en inventieve improvisaties, gedragen door de verfijning die zo kenmerkend is voor ECM. Het tweede stuk neemt de zaal mee naar oosterse sferen: Ounaskari’s transparante percussie verweeft zich met Jormins gestreken bas, terwijl Henriksens omfloerste trompetklanken als nevelslierten door de ruimte zweven. Wat begint als een verstild klanklandschap, groeit uit tot een melodie die haast vanzelf uit de lucht lijkt te vallen.

Anders Jormin

EEN TWEEDE ADEM
De band stapt wat vermoeid de tweede set in – een korte nacht en een lange reis vanuit Lugano eisen hun tol – en bekent dat ze misschien liever één lange set hadden gespeeld. Maar Paradox voelt als thuiskomen voor de muzikanten. Het openingsstuk van deze set is mysterieus en filmisch, alsof het een vergeten legende tot klinken brengt. Henriksen begint een vocale improvisatie, waarop Seim een melodielijn laat cirkelen als een zwerm licht, terwijl Jormin en Ounaskari het ritme subtiel en gestaag opstuwen.

Trygve Seim en Anders Jormin

VAN ORNETTE TOT ARCANUM
Dan volgt What Reason Do I Give van Ornette Coleman, een stuk dat Jormin in de jaren ’90 nog met Don Cherry speelde. Voor Arcanum schreef hij een fonkelnieuw arrangement, dat uitmondt in een uitdagend slot: hoekig, scherp, maar volledig organisch binnen de concertflow. Zonder te pauzeren glijden Henriksens vocalen het volgende, rustiger klankveld binnen. Daarna serveert Seim een première van een nieuwe compositie die op de volgende plaat moet verschijnen – “die we over een paar jaar opnemen,” grapt Henriksen droogjes.

Markku Ounaskari en Arve Henriksen

EEN VERSTILDE GROET
Het slotstuk Elegy wordt door Jormin opgedragen aan vrienden die op dit moment voor hun leven vechten. De zaal verstilt. Arcanum besluit de avond met een uiterst ingetogen, bijna fragiel muziekstuk dat als een zachte adem over het publiek strijkt. Wanneer de laatste noot is vervlogen, blijft een gevoel van dankbare stilte hangen: een concert als een ritueel, een gedeeld geheim.

ARCANUM
Arve Henriksen – trompet, electronica, vocalen
Trygve Seim – sopraan- en tenorsaxofoon
Anders Jormin – contrabas
Markku Ounaskari – drums en percussie

Paradox Tilburg (NL)
28 november 2025
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

PARADOX.NL

ECMRECORDS.COM