Van jazzbar tot iconische universiteits aula in Oslo

MEUF is niet zomaar een naam: het staat tegelijk voor een avontuurlijke concertreeks en voor twee albumreleases, geboren in 2023 als nieuwe jaarlijkse traditie. Initiatiefnemer is componist en rietblazer Maria Dybbroe, die met MEUF drie verrassende ontmoetingen regisseert tussen vrouwen en genderminderheden uit de muziek. Intieme concerten, steeds in duo’s, met improvisatie als motor.

Op deze woensdagmiddag is het in de kleine bar Juret de beurt aan Dybbroe zelf, waar het tweede concert uit de reeks plaatsvindt. Het zaaltje vult zich met nieuwsgierige luisteraars die weten dat ze iets bijzonders te wachten staat: een eerste ontmoeting op het podium tussen Dybbroe en de Griekse accordeoniste Artemis Vavatsika.
Vavatsika, van huis uit klassiek geschoold, vond later haar vrijheid in de improvisatie. Ze beweegt moeiteloos tussen stijlen – van modern tot volksmuziek – en brengt die brede bagage mee naar dit muzikale avontuur.

Het resultaat: twee lange, ademende verkenningen. Saxofoon, klarinet en accordeon tasten elkaar af, botsen zachtjes, draaien weg en vinden elkaar telkens weer terug. Soms schuurt het, soms zweeft het – maar steeds keren de musici dichter bij elkaar terug, alsof ze onderweg een geheime routekaart naar harmonie ontdekken. Het applaus van de enthousiaste aanwezige  liefhebbers werd gehonoreerd met een toegift.

NATIONAAL ERFGOED
Wie Oslo zegt, zegt Edvard Munch. De beroemdste schilder van Noorwegen sloot in 1916 een serie van elf monumentale werken af voor de Aula van de universiteit. Dit ging niet zonder slag of stoot; daar ging een inschrijving aan vooraf. Diverse kunstenaars werden uitgenodigd maar voldeden niet aan de verwachtingen van de verstrekte opdracht. Daarna werd een wedstrijd gehouden tussen Gustav Vigeland en Edvard Munch. De laatste verkreeg via publieke steun in 1914 de opdracht.
“De Zon” (455 x 780 cm) is het centrale stuk, “Alma Mater” en “The History” (beide 455 x 1160 cm) aan de zijkanten zijn de grootste. In zijn tijd werden ze nog fel bediscussieerd – traditionalisme en modernisme botsten – maar vandaag gelden ze als nationaal erfgoed. Generaties bezoekers laten zich sindsdien overweldigen door die kleurrijke wanden, alsof Munch er zelf nog een beetje in rondspookt.

MUZIEKPALEIS
De Aula is niet alleen een kunsttempel, maar ook een muziekpaleis. Regelmatig klinkt er kamermuziek of groots symfonisch werk, en tijdens het Oslo Jazz Festival zwaaien de statige deuren meerdere keren open. Een uur voor aanvang mag het publiek binnen, en geloof ons: dan voel je al dat er iets bijzonders gaat gebeuren.

Dit jaar was dat zonder twijfel het geval bij het concert van Bugge Wesseltoft, Arild Andersen en Per Oddvar Johansen, met als speciale festivalgast niemand minder dan Joshua Redman. De kaartverkoop ging zo razendsnel dat er een extra show werd ingepland – een luxeprobleem waar menig festival van droomt.

En dan begint het. Wij laten ons niet alleen imponeren door het gebouw, maar ook overweldigen door de heren op het podium. Geen hapklare jazzbrokken of vooraf gekookte melodielijntjes – hier regeert de improvisatie. Wat begint als een bijna klassiek aandoende opening, groeit al snel uit tot een spannend spel van uitdagen en ontwijken, lokken en reageren. Het is alsof de musici elkaar plagerig toespelen: “Durf je dit ook?”

STRALENDE ZON
Onder Munchs stralende zon nemen de muzikanten hun plaats in als ware gelijken. Niemand eist het midden op, en toch krijgt ieder volop ruimte om te schitteren – vanzelfsprekend, zonder dat het geregisseerd voelt. De muziek ademt vrijheid, avontuur en een tikje ondeugd.

Het publiek houdt de adem in, wordt meegevoerd, en barst aan het einde los in een donderende staande ovatie. Na een vurige toegift stappen we de Aula uit, nog half verblind door Munchs zon en volledig bedwelmd door de jazz.

QUARTET QUINTET
Het is rond half acht wanneer we het gebouw van de rechtenfaculteit uitlopen. Oslo Jazz bruist deze woensdagavond van de opties: het Cosmic Swing Orchestra in de Nasjonal Jazzscene lonkt, nieuw jazztalent bij Herr Nilsen verleidt, en ook Blå Himmel klinkt veelbelovend. Maar wij kiezen voor een oude bekende: trompettist Mathias Eick.

Eick zagen we een half jaar eerder al met zijn Quintet, bij de release van Lullaby, zijn zesde album dat hij echter met een Quartet opnam. In Nederland komt hij vaak met dat Quintet, dat overigens níét simpelweg “vier plus één” is, maar een heel andere samenstelling heeft. In Oslo speelt hij deze avond wél met het Quartet, maar mét een extra drummer. Juist, kwartet-plus. Volgt u het nog?

COSMOPOLITE
We hijsen ons op de fiets richting Cosmopolite. De routeplanner strooit gul met cijfers: vier kilometer klinkt overzichtelijk, maar 11 meter dalen en 77 meter stijgen beloven kuitenwerk. Gelukkig is het droog, en trappen vinden we leuk. Na twintig minuten arriveren we ruim op tijd, precies om onze vaste stoelen opnieuw te veroveren.

De extra drummer blijkt een van de meest actieve en interessante jonge drummers in de Noorse jazzscene, Veslemøy Narvesen. Zij neemt plaats naast Hans Hulbækmo – bekend van Gard Nilssen’s Supersonic Orchestra, waar twee bassisten én twee drummers het toneel bevolken. Eveneens een duo dat nu in Cosmopolite synchroon vuurwerk mag afsteken.

MEER DUO’S
Vanaf de eerste noten wordt duidelijk dat deze dubbele ritmesectie geen ruimte laat voor indutten. Ondanks Eicks zo kenmerkend dromerige trompetklank, krijgen nummers als September en Lullaby een krachtige, stuwende drive. Geen slaapliedjes dus – hooguit muziek om nog lang van na te dromen.

De set bestaat grotendeels uit stukken van het laatste album Lullaby. Bij het nummer May volgt een verrassende wissel: pianist Kristjan Randalu schuift van zijn kruk, Narvesen neemt zijn plaats in naast Eick, en plots staat er een intiem duo op het podium. De herhalende melodielijn krijgt met toevoeging van vocalen zo een ontroerende helderheid.

Verder horen we twee nieuwe stukken – Forgive en Never Break – die nieuwsgierig maken naar wat nog komt. Afsluiten doet Eick met Arvo van When We Leave (2021), en als toegift natuurlijk het vertrouwde For My Grandmothers van Ravensburg (2018).

Het applaus is warm, de sfeer gloedvol. En zo fietsen wij die avond, licht en blij, de Oslo-nacht weer in.

OSLO JAZZ FESTIVAL
Diverse lokaties
Oslo (NO)
11 – 16 augustus 2025
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

WOENSDAG 13 AUGUSTUS 2025

ARTEMIS VAVATSIKA & MARIA DYBBROE
Artemis Vavatsika – accordeon
Maria Dybbroe – altsaxofoon, klarinet

REDMAN / WESSELTOFT / ANDERSEN / JOHANSEN
Joshua Redman – sopraan- en tenorsaxofoon
Bugge Wesseltoft – piano
Arild Andersen – contrabas
Per Oddvar Johansen – drums

MATHIAS EICK QUARTET FEAT. VESLEMØY NARVESEN
Mathias Eick – trompet, zang, toetsen
Kristjan Randalu – piano
Ole Morten Vågan – contrabas
Hans Hulbækmo – drums
Veslemøy Narvesen – drums, piano, zang

LEES OOK OVER HET NORTH SEA JAZZ FESTIVAL…….

OSLO JAZZ OPENT MET OUDE TRADITIE

EEN WAARDEVOLLE ROADTRIP NAAR OSLO JAZZ

OSLOJAZZ.COM