Een muzikale en poëtische reis in PlusEtage
In 2023 bracht pianist en componist Albert van Veenendaal samen met drie jonge talentvolle musici het album Het Oog in de Naald uit. De rode draad in dit project zijn de poëtische teksten van Monique Besten – een nomadisch kunstenaar, schrijver, historicus en docent. Besten is geboren in Nederland, maar thuis op elke plek waar haar voeten rusten. Ze beweegt zich met lichte tred tussen heden en verleden, analoog en digitaal, echt en virtueel, en bouwt poëtische bruggen waar anderen alleen maar stappen zetten. Als lid van het internationale Walking Artists Network (WAN), dat wandelen beschouwt als een kritische en artistieke praktijk, belichaamt zij een groeiende beweging binnen de hedendaagse kunst.
KLANK EN KLEUR
Van Veenendaal vertaalde haar woorden samen met de jonge musici naar klank en kleur. Op het podium staat een indrukwekkend kwartet: Francisca Snip, die zowel verbindend voordraagt als zingt, altvioliste en zangeres Roosmarijn Tuenter – ook bekend als Roosmarijn – en celliste Kim Kamilla Jäger, die de plaats inneemt van Rogier Hornman, recent verhuisd naar Zweden. Jäger won in 2023 met haar Lavish Trio de Erasmus Jazz Prijs. Samen met Van Veenendaal vormen zij een krachtig collectief van vier zelfverzekerde improvisatoren die met open ogen en oren het onbekende opzoeken – en het publiek meenemen door het oog van de naald.
SPANNINGSBOOG
Het concert in de intieme setting van de PlusEtage in Baarle – een podium met meer dan vijftig jaar liefde voor vrije klank en grensverleggende improvisatie – opent gedragen en bijna abstract. Pianoklanken en percussie ontvouwen zich als het trage oplichten van een gordijn. Dan klinkt een stem: “Het oog in de naald is groot als ik het voor mijn oog houd, bijna zo groot als de wereld erachter.” Woorden, klanken en poëtische beelden vloeien naadloos in elkaar over. Er wordt gesproken, gezongen, gedeclameerd – in het Nederlands, Engels (en Duits) – als schakeringen van éénzelfde verhaal. Het publiek houdt de adem in tot het eerste applaus; pas dan lost de spanningsboog voor een moment op, voor zowel musici als toehoorders.
Tekst, muziek, poëzie en improvisatie smelten samen.
TUSSEN BEGIN EN EIND
De teksten van Monique Besten zijn beschouwend en raken aan grote thema’s – mens en omgeving, ontheemding, verlangen en identiteit. Ze nodigen uit tot introspectie, maar zijn tegelijk stevig verankerd in de wereld. Zoals in deze passage, die lang blijft hangen: “Ik ben geboren in een tijd waarin we meer dan ooit onderweg zijn, verplaatst, verjaagd, misplaatst, verkocht, verdwaald, op zoek naar werk, verandering, veiligheid, vertier. Op zoek naar een plaats om te leven, om te blijven, om nuttig te zijn, om te veranderen, omdat het kan, omdat het niet anders kan. Ik weet niet waarom ik onderweg ben, of waar naartoe. Wat is het verschil tussen het begin en het einde?”
De muziek begeleidt deze woorden niet, ze ademt met ze mee. Een zachte melodie wordt een fluistering, verandert in een felle uitroep of in warme samenzang. Van intiem en verstild tot uitgelaten en rauw – de dynamiek is constant in beweging.
HOORSPEL
Het concert is opgebouwd in twee sets van circa 45 minuten. Samen vormen ze een muzikaal hoorspel, een zintuiglijke reis waarin we ons laten meevoeren naar denkbeeldige landschappen en verrassende inzichten. We bezoeken ‘Euroland’, waar alles precies één euro kost, en ontdekken wat je nog niet wist over naalden: “Het oog van de naald is nooit te krap voor twee vrienden, maar de wereld is niet groot genoeg voor twee vijanden.”
Het Oog in de Naald
SLOT
Er is vuur en nuance, er is stilte en samenspel. Piano, altviool en cello versmelten tot één ademend organisme, waarin elke noot een richting wijst. De spanning wordt tot het eind vastgehouden. In het slotnummer Holding – over alles wat je in je hand kunt dragen, letterlijk en figuurlijk – sterft een melancholieke melodie langzaam uit, als een echo die nog wel even had mogen natrillen.
HET OOG IN DE NAALD
Roosmarijn Tuenter – zang, altviool
Francisca Snip – tekst, zang
Kim Kamilla Jäger – cello
Albert van Veenendaal – piano, prepared piano
PlusEtage, Baarle-Nassau (NL)
31 mei 2025
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer