Steven Kamperman en zijn monumentale Maison Moderne
Steven Kamperman en het moderne huis uit 1930
Oene van Geel en Paul Jarret
Albert van Veenendaal
Steven Kamperman componeerde in de winter van 2022/2023 een monumentaal historisch document van waarde. Het resultaat is te vinden op het album Maison Moderne waar de hele suite van 45 minuten op staat. Niet alleen prachtige muziek, maar ook fraai vormgegeven en uitstekend gedocumenteerd. De muziek ging live in première op de Zomer Jazz Fiets Tour op 26 augustus 2023 en in maart 2024 was er een kleine tour. Ook nog te zien tijdens de Afterglow Jazzride, een alternatieve jazzfietstour op 14 april als afsluiter van Jazzahead! in Bremen.
Wie één van die (veel te) schaarse concerten heeft bezocht, kan er over meepraten. Eigenlijk hoort dit programma thuis op alle zichzelf respecterend jazzpodia!
Steven Kamperman Maison Moderne
MAISON VAN DOESBURG
De aanloop naar de concerten en het album was bijzonder. Op maandag 7 november 2022 trok Kamperman voor vier maanden in het door en voor Theo van Doesburg gebouwde huis in Meudon/Parijs.
De veelzijdige Nederlandse kunstenaar Van Doesburg ontwierp het huis om daar met zijn vrouw te wonen en veel ander kunstenaars te ontmoeten. Het huis werd eind 1930 opgeleverd. Van Doesburg overleed echter nog voordat het huis helemaal was ingericht en geschilderd op 47-jarige leeftijd op 7 maart 1931. Zijn vrouw Nelly van Doesburg-van Moorsel bleef er tot haar dood in 1975 wonen.
Steven Kamperman en Oene van Geel
FONDS
Het project van dit winterse verblijf voor Steven Kamperman werd mede mogelijk gemaakt door Fonds Podiumkunsten. Kamperman liet zich uiteraard stimuleren door zijn omgeving. De geometrische vormen en kleuren van de bijna perfecte architectuur zijn hoorbaar en voelbaar in de suite Maison Moderne. Het is een mooi gebouw, maar geen perfecte woning anno 2000 nu. Zo is het met enkelglas hard stoken om het comfortabel te krijgen. Harde klanken en interessante dissonanten illustreren allerlei bevindingen op dat gebied. Kamperman nam misschien niet de meest praktische beslissing om ter plekke de composities op te nemen. Maar wel een uitdaging om zo veel mogelijk vibes van deze beroemde kunstenaarswoning te laten reflecteren in de muziek. Ze repeteerden twee dagen en namen twee dagen op.
Het kwartet met rijke klanken van Maison Moderne
HET HUIS KOMT TOT LEVEN
De muziek is dus gemaakt in, mèt en vóór het huis, met haar bewoners en bezoekers. Je hoort het huis. Je leeft het huis. Zo leverden de piano-etudes van Nelly van Doesburg, soms optredend onder de naam Pétro van Moorsel de inspiratie voor Les Récitals de Pétro. En het huis was modern, maar zeker niet in alle opzichten praktisch. Uiteraard paste de piano ook niet overal. Dienbaar aan het huis en zich schikkend naar de ongemakken speelde Van Veenendaal zelfs een keer de basgitaar.
Van Doesburg was ook lange tijd bevriend met de wat oudere Piet Mondriaan die in 1918 direct na WOI naar Parijs trok, waar hij zich (dansend) vermaakte met de muziek die daar door de nog niet gerepatrieerde (zwarte) Amerikaanse soldaten werd gemaakt; Mondrian danse le Charleston.
In de keuken van Maison Van Doesburg
GIDS
Kamperman gidst de concertbezoekers met anekdotes en afbeeldingen letterlijk door het huis. Van de ene ruimte naar de andere en inmiddels aangekomen in de keuken werden we even op het verkeerde been gezet. Voor het musiceren in de keuken was wat ander gereedschap nodig. Kamperman, gewapend met een kookwekker die op 20 minuten werd afgesteld, vroeg hij aan de bezoekers vooral mee te doen met het maken van keukengeluiden aan de bar. Pauze dus!
De wekker loopt af en we begeven ons naar de mooiste ruimte met het mooiste licht; Grand Atelier. Prachtig om te horen hoe deze suite ontstond en nu werd uitgevoerd. De geometrische indeling van de glas-in-loodramen bepalen de structuur van het nummer en hoor je in ritme en maatvoering terug.
Maison Moderne
SCHILDER
Het schilderij Contra-compositie XV uit 1925 stond model voor een gierend duet tussen Van Veenendaal en Jarret. Om een volwaardige ode te kunnen brengen aan het schilderwerk van Van Doesburg koos Kamperman ook een figuratief schilderij (uit 1904) getiteld Portret van een man. Het is een donker portret van een man in grove olieverfstreken neergezet, misschien een musicus want er staat ook een notenbalk met sleutel op het portret. En ja dat klonk heel anders dan het eerdere kunstwerk met diagonale vlakken in zwart, wit en primaire kleuren.
Van Doesburg stond bekend als groot liefhebber van het futurisme en was geïnteresseerd in machines. Om dat te belichten schreef Kamperman een complex stuk over het verwarmingshok met inhoud; La Chaufferie. Hij schreef dat in 11/8 maat, waarbij Van Geel stukken in 9/8 en 15/16 er overheen speelde. Maar dat stuk stond als een huis, om dat woord nog maar een keer te gebruiken. Het bleek de ultieme grande finale!
Interessante wetenswaardigheden over het huis en haar bewoners kleurden de muziekstukken en maakten het hele optreden ook theatraal meer dan de moeite waard.
MAISON MODERNE
Steven Kamperman – klarinet, altklarinet, percussie
Oene van Geel – altviool, zang, trombone
Paul Jarret – gitaar
Albert van Veenendaal – piano, basgitaar
PlusEtage, Baarle-Nassau (NL)
23 maart 2024
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer
